Maastricht en Kerkrade: een bijzondere rivaliteit

Roda JC Kerkrade en MVV Maastricht: het is een rivaliteit die door de jarenlange splitsing over twee divisies enige tijd onder de radar is gebleven. Twee seizoenen geleden in de Jupiler League troffen de ploegen elkaar voor het eerst in ruim anderhalf decennium weer in competitieverband en deze week is het wederom zover in het tweeluik om een ticket in de Eredivisie. Roda JC versus MVV is een beladen affiche en de rivaliteit is groot. De onderlinge spanning gaat verder dan geografische nabijheid en de verhouding tussen twee soms concurrerende stedelijke regio’s. Waar komt die rivaliteit dan eigenlijk precies vandaan?

Het antwoord op die vraag is niet eenduidig te beantwoorden. Uiteraard hebben de ploegen elkaar in een verder verleden nagenoeg jaarlijks getroffen en meer dan eens hadden deze wedstrijden directe implicaties voor het succes dat de ploegen in de betreffende seizoenen genoten. Veel Roda JC-supporters zullen een MVV-supporter kennen en de kans is groot dat MVV-fans wel een Roda JC-fan in hun telefoon hebben staan. De aard van de rivaliteit is een combinatie van economische ontwikkeling in Zuid-Limburg, de culturele oorsprong van de twee clubs en de sportieve ontwikkelingen (met name) in de laatste twee decennia. We zetten de verschillende onderdelen hieronder op een rijtje, waarbij expliciet moet worden vermeld dat het geenszins de bedoeling is van dit artikel om de hier geschetste situatie te presenteren als de enige ‘ware’ aard van de rivaliteit. Persoonlijke ideeën en gevoelens over de clubs kunnen sterk verschillen en hoeven van persoon op persoon uiteraard niet altijd op te gaan. Verder is getracht de relevante onderdelen zo objectief mogelijk uiteen te zetten.

Economie: verplaatsing zwaartepunt
In de hoogtijdagen van de mijnindustrie was de Parkstadregio een relatief behoorlijk welvarend gebied, waardoor er veel geld beschikbaar was om te investeren in Roda JC Kerkrade en diens voorgangers. Daarentegen bleef Maastricht op achterstand en speelde het tot ongeveer de jaren zestig, buiten de bestuurlijke functie, een kleinere rol in de regio. Met de neergang van de Limburgse industrie en de uiteindelijke sluiting van de mijnen sloeg het economisch verval van het oostelijke deel van Zuid-Limburg toe. Het economisch zwaartepunt verplaatste meer en meer naar Maastricht, dat zich als bestuurlijk centrum van de provincie ook ontwikkelde tot belangrijke lokale kenniseconomie met onder meer de komt van de universiteit en het medische centrum. Dit heeft mede te maken met de investeringen vanuit de rest van het land naar Zuid-Limburg, die waren bedoeld ter ondersteuning voor de mijnstreek maar grotendeels bleven ‘hangen’ binnen de gemeentegrenzen van Maastricht. Instituten als een universiteit spelen een belangrijke rol in de economische ontwikkeling van een stad of regio en waren (en zijn) dingen die in de Parkstadregio ontbraken. Hoewel we niet hoeven te spreken van een extreem verschil in welvaart, komt een deel van de rivaliteit mogelijk voort uit de economisch lastige situatie van de Parkstadregio, ten opzichte van de meer stabiele situatie waarin Maastricht zich verkeert.

Oorsprong: hoofdstadclub versus arbeidersclub
Een deel van het verhaal van de rivaliteit is mogelijk terug te vinden in de vroege geschiedenis van de clubs. Roda JC Kerkrade is, zoals we allen weten, een ‘koempelclub’, een club van niet zeuren maar vooral heel hard en heel veel werken. Dat heeft de club in het verleden de successen geboekt waar iedereen met veel genoegen naar kan terugkijken en het is datgene waar in het heden veelal naar wordt gerefereerd door de supporters als het gaat om wat van de huidige spelersgroep wordt verwacht. De oorsprong van MVV daarentegen ligt ergens anders: als echte stadsclub uit een regionale hoofdstad is de cultuur van hard werken bij MVV historisch gezien veel minder aanwezig. De provinciale bourgeoisie, meer dan eens beïnvloed door een gezonde dosis chauvinisme, sprak de hardwerkende arbeider weinig aan en leek meer weggelegd voor de ‘elite’ van de regio, die zich concentreerde in de stad waar het provinciale bestuur zetelde (en uiteraard nu nog steeds zetelt). Dit verschil was decennia geleden een factor die mogelijk heeft bijgedragen aan de onderlinge afgunst. Ondanks dat de situatie in het heden natuurlijk een stuk minder zwart-wit is dan hier geschetst, speelt het verschil tussen club uit de hoofdstad en club van de koempels ook nu nog mee in de rivaliteit.

Sportief: uit elkaar en naar elkaar
MVV mocht dan wel meer een ‘eliteclub’ zijn dan Roda JC, de matige sportieve prestaties van MVV ten opzichte van de geel-zwarte regiogenoten hebben er mede voor gezorgd dat de rijkere Maastrichtenaren zich steeds minder leken te gaan interesseren voor hun lokale voetbalclub. MVV Maastricht zakte aan het begin van deze eeuw naar de Eerste Divisie en is daar sindsdien niet meer uitgekomen, terwijl Roda JC op een incidenteel seizoen na al die jaren wél in de Eredivisie uitkwam. Roda wist daarbij zelfs Europees voetbal af te dwingen en de KNVB-Beker te winnen, waardoor het niet verwonderlijk is dat Roda JC veelal wordt gezien als de grootste club van Limburg. Hoewel de rivaliteit hier niet z’n oorsprong heeft, heeft het grote verschil in sportieve ontwikkeling in de eerste tien jaar van deze eeuw wel gezorgd voor een toename van afgunst vanuit de rood-witte kant van dit verhaal. Dat de clubs in recente jaren meer naar elkaar toe zijn gaan ontwikkelen, zorgt ervoor dat de onderlinge afgunst zich weer uit in zwaar beladen onderlinge duels. Het verloop van het aanstaande tweetal derby’s kan van enorme invloed zijn op de sportieve ontwikkeling van zowel Roda JC als MVV op de korte en middellange termijn: wie zich volgend seizoen Eredivisionist kan noemen, kan werken naar meer sportieve en financiële stabiliteit. De verliezer van het tweeluik moet vanuit de Jupiler League de opgelopen schade herstellen en roeien met de riemen die het heeft om de aansluiting met de Eredivisie niet (verder) te verliezen.

Foto: Roda JC Live.